فهرست مطالب مقاله آجر سفال اصفهان ✔️
آجر کاری
هنر چیدن آجر نما را در بناها متناسب با شکل کلی بنا را آجر کاری مینامند.
آجر کاری، شیوههای گوناگونی را دارد که در این مطلب به ان میپردازیم.
زنجاب کردن
هنگامی که آجر از کوره بیرون میآید؛ خشک است؛ و آب ملات را میکشد و مشکل ایجاد میکند، به همین دلیل آجر را به مدت نیم ساعت داخل بشکههای آب میاندازند تا سیراب شود و به ملات
آسیب نرساند، که به این عمل زنجاب کردن، میگویند؛ بنابراین زنجاب کردن را نباید با آبساب کردن اشتباه گرفت.
قواره بری
یکی از شیوههای آجر تراش است که در آن به جای نقش شکسته، نقش گردان یا قطعههای منحنی به کار برده میشود. که معمولا در چوب استفاده میشود؛ اما در کار تزئینات آجری در سطحهای
بسیار محدود نیز بکار میرود.
رگ چینی
به آجر کاری با ترکیب آجرهای یک رنگ و ایجاد طرح و نقشهای مختلف در سطحی صاف، رگ چینی میگویند. طرحهای متنوع، به چگونگی قرار گرفتن آجر در نما بستگی دارند.
راسته: آجری که از پهلو و درازا در نما کار شده است.
کَله: آجری که سر یا عرض آن به صورت افقی یا عمودی در نما کار شده است.
قد نما: آجری که از پهلو و درازا به طور عمودی در نما کار شده است.
خواب نما: به صورت افقی در کف کار شود و تمامی سطح آن دیده شود.
لاریز: آجری که رج آجرها حالت پلهای را نشان دهد.
لابند مرتب: آجری که یک در میان، کله و راسته کار شود.
نیما نیم: معمولیترین شیوه آجر کاری است. تمامی ردیف آجر راسته به کار میرود؛ به گونهای که بند کشیهای رگ عمودی بالا درست در وسط آجرهای رگ پایین قرار میگیرند.
طرحهای مشهور دیگر: کله راسته –خفته راسته- بافت حصیری- جناغی- شطرنجی
آجر کاری رنگی یا گره سازی رنگی
در این روش با آجرهایی با رنگهای مختلف و به شیوه مسطح، طرحهای گوناگون ایجاد میکنند.
خوون چینی
این شیوه گونه خاصی از آجر کاری در مایه خفته فرورفته و گره چینی ست که در شوشتر و دزفول رواج فراوان داشته است. به یاری این شیوه امکان بهره جستن از گودیهای سایه دار و در نتیجه
کاستن از میزان حرارت به داخل بنا فراهم شده است.
فخرومدین
در این کار آجرها به صورت مشبک چیده میشود.
هشت و گیر
در این شیوه، آجر چینی از حالت صاف و مسطح خارج گردیده و به صورت برجسته و فرورفته طرحهایی بوجود میآورد که با ایجاد سایه روشن به بنا جلوهٔ خاصی میدهد.
آبشاری
این طرح در گچبری نیز وجود دارد. در آجر چینی زوایا قائمهاند ولی در گچبری ممکن است زوایا به صورت منحنی در آیند.
باد بزنی
نما را به مربعاتی تقسیم کرده و در هر مربع یک آجر به صورت افقی و آجر دیگر به صورت عمودی چیده میشود.
بندکشی در آجر کاری
در اکثر بناها در جهت طولی و عرضی فاصلهای میان دو آجر وجود دارد؛ بعضا فاصله خالی میماند و گاه با ملاتی نرم و همرنگ با آجر یا متفاوت با آن در مایههای نخودی سیاه و سفید پر میشود.
این فاصله را که از سطح آجر کمی پایینتر است؛(بندکشی در آجر کاری) به کمک تیغهای نازک پر میکنند که عبارت است ازیک بند کشی ساده.
بند کشیهای تزیینی به طور معمول در سطح مستطیل شکل و به گونه ا ی عمودی در فاصلهٔ سرهای آجر، صورت میپذیرد.
در آجر کاری نمای بناها به جز مواردی معدود، فاصله میان آجر نما ها در جهت افقی و عمودی بسیار کم بوده و آجرها جفت و جور چیده شدهاند.
از قرن چهارم شاهد بند کشی تزیینی هستیم که به نمای بنا جلوهای خاص بخشیده است. این بند که با ملات گچ انجام گرفته و از نظر اندازه و سطح به دسته کوچک و بزرگ تقسیم میشود؛
بندکش بعد از قرار دادن ملات و صاف کردن آن به کمک قالب، به نقش اندازی بر روی آن میپردازد.
برای بند کشیهایی با سطحی بزرگتر، از توپی ته آجری نقش دار یا قالبی یا صابونیهای کاشی استفاده میگردد.